छावा

Description

‘राजा शिवाजी’ हा निर्विवाद सिंहपुरूष होता. परंतु शिवपुत्र ‘संभाजी’ हा ही एक छावाच होता . महाराष्ट्राला हे नव्याने; पण पुरेपूर उमजले आहे. ‘छावा’ च्या जोरदार स्वागताने हे सिद्धही झाले आहे. एक – दोन नव्हे  तर एकाच वेळी पाच आघाड्यांवर निकराची पंजेफाड करणारा हा सेना धुरंदर !

मराठ्यांच्या इतिहासात असा सेनापती एकमेव ‘संभाजी’ च होवून गेला. जंजिरेकर सिद्दी, गोव्याचे फिरंगी, मुंबईचे टोपीकर आणि तीस लाखांची फ़ौज व चौदा कोटींचा खजिना घेऊन मराठ्यांचे पारिपत्य करण्यासाठी दक्षिणेत उतरलेला अवाढव्य औरंगजेब – या त्या चार आघाड्या. पाचवी आघाडी होती, स्वार्थांध स्वजनांची, अगदी घरचीच ! विखारी विश्वास घातक्यांची ! रणांगणाचा वाघ सतत नऊ वर्षे पाठीशी घेत मुलुखभर दौडणारा हा झुंजार राजा जन्माला येताना कविमनाचे संचित बरोबर घेऊन यावा आणि ‘ बुधभूषणंम’ काव्याची रचना करून तो कविराज म्हणून मान्यता पावावा ; हे पाहिले की, प्रतिभा देवदत्त असली; तरी एक अजब आणि विस्मयकारी देणगी आहे, असे म्हणावे लागते. तसाच अटीतटीचा प्रसंग आला तर मराठी कविमन एकदा का निर्धाराने राजवस्त्र ल्याले की, मृत्यूलाही कसे धडक सामोरे जाऊ शकते ; हे या छाव्याने तुळापुरी सिद्ध केले.