डॉ. आंबेडकर अस्पृश्यता, जातिमीमांसा आणि जाती-अंताचा लढा

Description

भीमराव आंबेडकर हे हिंदूंमधील पहिले दलित किंवा अस्पृश्य समजल्या जाणाऱ्या जातीचे नेते होते. त्यांनी पाश्च्यात्य देशात जाऊन पीएच. डी. सारख्या सर्वोच्च स्तरापर्यंतचे औपचारिक शिक्षण घेतले. अभूतपूर्व कामगिरी करूनही ते आपल्या मुळाशी चिकटून राहिले आणि आयुष्यभर दलितांच्या हक्कांसाठी लढले. भारतातील सर्वात विपुल आणि प्रमुख दलित नेता म्हणून आंबेडकरांचे स्थान निर्विवाद आहे. कनिष्ठ (खालच्या) जातींना स्वतंत्र औपचारिक आणि कायदेशीर ओळख मिळवून देण्यासाठी आंबेडकरांनी वर्षानुवर्षे भारताच्या संपूर्ण हिंदू बहुल राजकीय स्थापनेशी एकहाती लढा दिला. स्वतंत्र भारताच्या पहिल्या केंद्र सरकारमध्ये आंबेडकरांना कायदा मंत्री आणि संविधान मसूदा समितीचे अध्यक्ष म्हणून नियुक्त करण्यात आले. या पदांवर असताना त्यांना भारतीय राज्यघटनेवरील गांधीवादी प्रभाव रोखण्यात उल्लेखनीय यश मिळाले. 

ख्रिस्तोफ जाफ्रलो यांनी या वैचारिक ग्रंथात आंबेडकरांचे जीवन समजून देत तीन सर्वात महत्त्वाच्या पैलूंवर प्रकाश टाकला आहे.  – आंबेडकर एक सामाजिक शास्त्रज्ञ म्हणून; आंबेडकर एक राजकारणी आणि राजनीतिज्ञ म्हणून; आणि आंबेडकर हे सवर्ण हिंदू धर्माचे विरोधक तसेच बौद्ध धर्माचे अनुयायी आणि प्रचारक म्हणून.

‘अप्रतिम महत्त्वपूर्ण संशोधन… सुक्ष्म, सुस्पष्ट, आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे असा अभ्यास ज्यामध्ये वैयक्तिक, ऐतिहासिक, बौद्धिक आणि राजकीय अशा सर्व घटकांमध्ये परिपूर्ण अशी सुसंगती आहे. ‘